Ρωμαϊκή στήλη με παράσταση άγνωστου θεού αποκαλύφθηκε στη Τουρκία

Η ανάγλυφη στήλη με την παράσταση του άγνωστου θεού επαναχρησιμοποιήθηκε ως αντηρίδα στον τοίχο ενός χριστιανικού μοναστηριού



Οι ανασκαφές που διεξάγονται από αρχαιολόγους στον ιερό χώρο του Jupiter Dolichenus κοντά στην αρχαία πόλη Δολίχη στη νοτιοανατολική Τουρκία, αποκάλυψαν ένα μοναδικό ρωμαϊκό ανάγλυφο που απεικονίζει έναν άγνωστο θεό. Η στήλη ύψους 1,5 μέτρου, κατασκευασμένη από βασάλτη, επαναχρησιμοποιήθηκε ως αντηρίδα στον τοίχο ενός χριστιανικού μοναστηριού.

Ο Δρ. Engelbert Winter, διευθυντής της ανασκαφής και ο Δρ. Michael Blömer, καθηγητής και αρχαιολόγος, δήλωσαν: «Η εικόνα είναι διατηρημένη σε εξαιρετική κατάσταση. Παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τις αντιλήψεις των Ρωμαίων και για τη συνεχής ύπαρξη των αρχαίων παραδόσεων της Εγγύς Ανατολής. Ωστόσο, χρειάζεται ακόμη εκτεταμένη έρευνα για να προσδιορίσουμε με ακρίβεια τη θεότητα.»

Ευρήματα από όλες τις περιόδους

Κατά τη διάρκεια της φετινής ανασκαφικής περιόδου, μια ομάδα 60 ατόμων αποκάλυψε ευρήματα από όλες τις περιόδους της ιστορίας αυτού του τόπου λατρείας: για παράδειγμα, τον περίβολο του πρώτου ιερού της Εποχής του Σιδήρου αλλά και τα θεμέλια του κύριου ρωμαϊκού ναού του Jupiter Dolichenus, που έγινε ένας από τους σημαντικότερους θεούς της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ.. To ιερό του βρίσκεται κοντά στην πόλη Gaziantep πάνω στο βουνό, ύψους 1.200 μέτρων, Dülük Baba Tepesi. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν την ανάγλυφη στήλη στα ερείπια του χριστιανικού μοναστηριού, το οποίο ανεγέρθηκε στη θέση του αρχαίου ιερού κατά την διάρκεια του Πρώιμου Μεσαίωνα.

Ο Blömer περιέγραψε την παράσταση: «Η στήλη από βασάλτη απεικονίζει μια θεότητα που αναδύεται από ένα κάλυκα πλαισιωμένο με φύλλα. Το μεγαλύτερο στέλεχός του υψώνεται από ένα κώνο που είναι διακοσμημένος με αστρικά σύμβολα. Από τις πλευρές του κώνου αναπτύσσεται ένα μακρύ κέρατο και ένα δέντρο, τα οποία η θεότητα κρατά με το δεξί της χέρι. Τα εικονογραφικά στοιχεία δείχνουν ότι απεικονίζεται ένας θεός της γονιμότητας». Υπάρχουν εντυπωσιακά εικονογραφικά στοιχεία, όπως η σύνθεση της γενειάδας ή η στάση των όπλων, τα οποία υποδεικνύουν απεικονίσεις από την Εποχή του Σιδήρου και συγκεκριμένα από αρχές της 1ης χιλιετίας π.Χ.

Επιβίωση της αρχαίας παράδοσης

Το νέο εύρημα, ως εκ τούτου, παρέχει πληροφορίες σχετικά με ένα βασικό ερώτημα του ερευνητικού προγράμματος Β2-20, το ζήτημα της συνέχειας των τοπικών θρησκευτικών πεποιθήσεων. Σύμφωνα με τον καθηγητή Winter, «Η στήλη παρέχει πληροφορίες σχετικά με το πώς οι αρχαίες ανατολικές παραδόσεις, επέζησαν από την Εποχή του Σιδήρου μέχρι την περίοδο των Ρωμαίων».

Οι φετινές ανασκαφικές δραστηριότητες επικεντρώθηκαν στην εξερεύνηση του μεσαιωνικού μοναστηριού του Αγ. Σολομώντα (Mar Solomon). «Τα καλά διατηρημένα ερείπια του μοναστηριού μας βοηθούν στην εξαγωγή διάφορων συμπερασμάτων σχετικά με τη ζωή και τον πολιτισμό σε αυτή την περιοχή μεταξύ της Ύστερης Αρχαιότητας και την περίοδο των σταυροφόρων», αναφέρει ο καθηγητής Winter.

Μέχρι το 2010, όταν η διεθνής ομάδα ανακάλυψε τα ερείπια του μοναστηριού, οι ειδικοί γνώριζαν πληροφορίες μόνο από τις γραπτές πηγές. Σύμφωνα με τον Blömer, «Όλα τα ευρήματα της φετινής ανασκαφικής περιόδου είναι σημαντικά κομμάτια του παζλ, και συμβάλλουν στη γνώση μας σχετικά με την κάθε ξεχωριστή φάση της μακράς ιστορίας αυτού του ιερού τόπου». Η ιστορία ξεκινά από την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, εκτείνεται μέχρι τη Ρωμαϊκή περίοδο όπου ο τόπος ήταν γνωστός σε όλη την αυτοκρατορία και τελειώνει στη μακρά αξιοποίηση του ως χριστιανικού μοναστηριού, το οποίο εξακολουθούσε να υφίσταται και κατά την περίοδο των Σταυροφοριών.

Το ιερό του Jupiter Dolichenus στο Dülük Baba Tepesi στη Τουρκία

Αρχαιολογικό πάρκο

Οι εργασίες σχετικά με την ανέγερση ενός αρχαιολογικού πάρκου βρίσκονται σε εξέλιξη, με σκοπό να καταστήσει το εξαιρετικό συγκρότημα του αρχαίου  ναού και των καταλοίπων του μοναστηριού επισκέψιμα για το κοινό. Τα κτιριακά κατάλοιπα του μοναστηριού διασώθηκαν και προστατεύονται με ειδικό υλικό. Τα πολύπλοκα μέτρα προστασίας πραγματοποιήθηκαν χάρη στη συνεργασία του πανεπιστημίου Zirve στο Gaziantep, το οποίο παρέχει κονδύλια 200.000 ευρώ περίπου για τρία χρόνια. Για την ψηφιακή τεκμηρίωση της περιοχής, η ομάδα χρησιμοποιεί ένα quadrocopter, ένα drone εξοπλισμένο με 3D φωτογραφική μηχανή, που αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Γεωπληροφορικής του πανεπιστημίου Münster. Ένα μονοπάτι για τους επισκέπτες που σηματοδοτείται από πινακίδες σε τρεις γλώσσες, ολοκληρώθηκε το 2013 και οδηγεί τους επισκέπτες στις κεντρικές περιοχές της ανασκαφής. Επίσης, ανεγέρθηκε και ένα μεγάλο προστατευτικό στέγαστρο.

Το όλο έργο υποστηρίζεται από το Γερμανικό Ίδρυμα Ερευνών (Deutsche Forschungsgesellschaft, DFG) και το Κέντρο Ερευνών Μ. Ασίας του πανεπιστημίου  Münster. Τις ανασκαφικές εργασίες στο κεντρικό ιερό του Jupiter Dolichenus διευθύνει ο καθηγητής Winter από το 2001. Μέχρι στιγμής, η διεθνής ομάδα που αποτελείται από αρχαιολόγους, ιστορικούς, αρχιτέκτονες, συντηρητές, ζωοαρχαιολόγους, επιστήμονες γεωπληροφορικής και εργάτες, αποκάλυψε τα θεμέλια του αρχαϊκού και του Ρωμαϊκού ιερού, καθώς και το μεσαιωνικό μοναστήρι του Αγ. Σολομώντα.


Πηγή: Past Horizons, Ανασκαφή