Διόνυσος και Αθηνά ταξιδεύουν σε Ιταλία και ΗΠΑ

Τα ωραιότερα χάλκινα αγάλματα του αρχαίου κόσμου είχαν δημιουργηθεί στις ελληνικές πόλεις-κράτη κατά την κλασική και την ελληνιστική εποχή.

Ακολούθησε η ρωμαϊκή περίοδος, με επίσης θεαματικά καλλιτεχνικά αποτελέσματα, όπως και με αρπαγές ή αγορές και μεταφορά των περισσότερων αριστουργημάτων στη Ρώμη. Εξαιτίας του υλικού τους, λίγα απέμειναν στην Ελλάδα.

Πολλά στόλιζαν βίλες αυτοκρατόρων και πλουσίων, άλλα «ανακυκλώθηκαν» μέσα σε καμίνια, κάτι που συνεχίστηκε επί πολλούς αιώνες.

Κι όμως, σε πείσμα όλων των αντιξοοτήτων, μπρούντζινα γλυπτά μοναδικής ομορφιάς έφτασαν έως τις μέρες μας και τώρα συγκεντρώνονται για μια μεγάλη έκθεση.

«Δύναμη και πάθος: χάλκινα αγάλματα από τον ελληνιστικό κόσμο» είναι ο τίτλος αυτής της έκθεσης, που ξεκινά στις 14 Μαρτίου στο Παλάτσο Στρότσι της Φλωρεντίας. Η Ιταλία θα τη φιλοξενεί έως τον Ιούνιο. Μετά τα έργα τέχνης θα ταξιδέψουν για τις ΗΠΑ, όπου θα εκτεθούν στο Μουσείο Ζαν-Πολ Γκετί (εγκαίνια στις 28 Ιουλίου) και στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον (εγκαίνια στις 6 Δεκεμβρίου).

Ανάπτυξη

Μέσα από πενήντα υπέροχα χάλκινα αγάλματα η έκθεση αφηγείται την εξαιρετική καλλιτεχνική ανάπτυξη στα ελληνιστικά χρόνια (4ος - 1ος αι. π.Χ.), μια περίοδο κατά την οποία σε όλη τη Μεσόγειο εδραιώθηκαν νέες μορφές έκφρασης και υπήρξε τεράστια εξέλιξη της τεχνικής. Εχουμε έτσι την πρώτη μορφή παγκοσμιοποίησης στην καλλιτεχνική γλώσσα του τότε γνωστού κόσμου της εποχής.

Η τεράστια ελληνιστική αυτοκρατορία ιδρύθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο, εκτεινόταν από την Ελλάδα μέχρι τα σύνορα της Αιθιοπίας και τον Ινδό ποταμό. Περιελάμβανε τη Μεσοποταμία, την Περσία, την Αίγυπτο. Επομένως η τέχνη, η λογοτεχνία και η φιλοσοφία είχαν έτσι ένα ευρύτατο πεδίο κυκλοφορίας.

Στο Παλάτσο Στρότσι οι επισκέπτες θα μπορούν να δουν τον χάλκινο Αποξυόμενο από τη Βιέννη δίπλα δίπλα με το μαρμάρινο άγαλμα από το Ουφίτζι, με το ίδιο θέμα. Υπάρχουν δύο ερμαϊκές στήλες με κεφαλή Διονύσου, μία από την Τύνιδα, που υπογράφεται από γλύπτη του 2ου αιώνα π.Χ. από τη Χαλκηδόνα, και μία από το Μουσείο Ζαν-Πολ Γκετί στο Μαλιμπού. Επίσης, δύο Απόλλωνες-Κούροι της αρχαϊκής εποχής, ο ένας από το Λούβρο και ο άλλος από την Πομπηία, αποτελούν δείγματα της τέχνης κατά τους προηγούμενους αιώνες. Θα παρουσιαστούν ακόμη η Αθηνά του Αρέτσο, ένα πανέμορφο χάλκινο άγαλμα που έχουμε δει στη χώρα μας χάρη στον Νίκο Σταμπολίδη και στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, ένας ανδριάντας έφιππου Μεγάλου Αλεξάνδρου κ.ά.

Η χώρα μας μετέχει στη μεγάλη αυτή έκθεση με τέσσερα γλυπτά, ένα μετάλλιο και μία βάση αγάλματος, τα οποία έχουν εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Πρόκειται για τον Νέο της Ιεράπετρας από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου (χάλκινος ανδριάντας τηβεννοφόρου νέου του 1ου αι. π.Χ.) και τον Εφηβο της Κύθνου (τέλη 4ου - αρχές 3ου αι. π.Χ.).

Μαζί τους θα ταξιδέψουν και δύο κεφαλές: κεφαλή ηγεμόνα με καυσία (3ος αιώνας π.Χ.) από το Αρχαιολογικό Μουσείο Καλύμνου και κεφαλή από τη Δήλο, που εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και στην αρχή υπήρχε αντίρρηση έως ότου διαπιστωθεί ότι η κατάστασή της είναι τέτοια που μπορεί να ταξιδέψει. Το μαρμάρινο βάθρο αγάλματος από την Κόρινθο φέρει επιγραφή «ΛΥΣΙΠΠΟΣ ΕΠ[ΟΙΗΣΕΝ] και είναι του 4ου αι. π.Χ.

Το χάλκινο μετάλλιο με προτομή Αθηνάς (περίπου 150 π.Χ.) είναι από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Μας είχαν ζητηθεί ο Εφηβος των Αντικυθήρων και ο Εφηβος του Μαραθώνα, όπως και άλλα έργα, αλλά η κατάστασή τους και το γεγονός ότι αποτελούν εμβληματικά έργα, που ταυτοχρόνως είναι και μοναδικά, δεν επιτρέπουν την εξαγωγή τους και μάλιστα για έναν ολόκληρο χρόνο.


Πηγή: Αγγ. Κώττη, Έθνος, Ανασκαφή