Αριστουργήματα της αρχαιότητος στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης

Με τον πλούτο του αρχαίου ελληνικού κόσμου να δεσπόζει ανάμεσα στα εκθέματα, το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης παρουσιάζει μια καινούρια έκθεση, με τίτλο «Από την Ασσυρία στην Ιβηρία, στην αυγή της Κλασικής Εποχής».


Οι συγγένειες και οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στους λαούς της Εγγύς Ανατολής και τους κατοίκους των παράκτιων περιοχών της Μεσογείου κατά την πρώτη χιλιετία π.Χ. θα αναδειχθούν σε μια μεγάλη αρχαιολογική έκθεση του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης, που εγκαινιάζεται την προσεχή Δευτέρα με την οικονομική υποστήριξη του Ιδρύματος Στ. Νιάρχου.

Η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει από τις 22 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 4 Ιανουαρίου, περιλαμβάνει 260 αρχαιολογικά ευρήματα που ανήκουν σε 41 μουσεία από 14 χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και η Κύπρος. Με τον εύγλωττο τίτλο «Από την Ασσυρία στην Ιβηρία: Διασχίζοντας ηπείρους στην αυγή της Κλασικής Εποχής» (22 Σεπτεμβρίου 2014 - 4 Ιανουαρίου 2015) και μέσα από 260 έργα τέχνης, προερχόμενα από σημαντικές συλλογές της Δυτικής Ευρώπης, από τον Καύκασο, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τις Ηνωμένες Πολιτείες, θα τεκμηριωθεί η άποψη ότι είναι βαθιές οι ρίζες της σχέσης και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των αρχαίων λαών αυτών των περιοχών.

Το αμερικανικό μουσείο έχει επιλέξει εντυπωσιακά έργα τέχνης, μνημειώδη γλυπτά και ανάγλυφα, ελεφαντοστέινα αριστοτεχνικά σκαλισμένα, εξαιρετικά δείγματα μεταλλοτεχνίας και πολυτελή κοσμήματα που δημιουργήθηκαν από καλλιτέχνες της αρχαιότητας από την Ανατολή ώς τη Δύση. Συγκεντρώθηκαν από 41 μουσεία 14 χωρών και θα εκτεθούν σε παράλληλη σχέση με τα αντίστοιχα έργα των μόνιμων συλλογών του Μουσείου. Ένα από τα διασημότερα έργα της έκθεσης είναι και το εκπληκτικής διατήρησης άγαλμα του βασιλιά των Ασσυρίων Ασουρνασιρπάλ Β' (883-859 π.Χ.), το οποίο θεωρείται αντιπροσωπευτικό δείγμα της γλυπτικής των Ασσυρίων.

Η έκθεση περιλαμβάνει μνημειώδη γλυπτά και ανάγλυφα, αριστοτεχνικά σκαλισμένα ελεφαντόδοντα, εξαιρετικά δείγματα μεταλλοτεχνίας και πολυτελή κοσμήματα που δημιουργήθηκαν από αρχαίους καλλιτέχνες, απ' όλη την Εγγύς Ανατολή και τη Μεσόγειο.

Ένα από τα πρώτα μνημειακά έργα στην έκθεση -ένα σπάνια διατηρημένο παράδειγμα της γλυπτικής των Ασσυρίων- είναι ένα άγαλμα του βασιλιά των Ασσυρίων Ασουρνασιρπάλ Β' (883-859 π.Χ.).

Διάτρητη πλάκα από ελεφαντόδοντο με σφίγγα εν κινήσει, από τη Νιμρούτ της Ασσυρίας

Η έκθεση χωρίζεται σε τρεις ενότητες: Η χερσαία επέκταση της Ασσυρίας από τη βόρεια
Μεσοποταμία προς τα δυτικά, μέσω στρατιωτικών κατακτήσεων στις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ., η Φοινικική επέκταση από τη θάλασσα, μέσω της ανάπτυξης εμπορικών σχέσεων και της ίδρυσης αποικιών, και η υιοθέτηση και προσαρμογή εικόνων και τεχνικών της Εγγύς Ανατολής στη δυτική Μεσόγειο.

Στην τελευταία αίθουσα της έκθεσης παρουσιάζονται έργα που αντιπροσωπεύουν τη «μετατόπιση ισχύος» προς τη Βαβυλώνα, μετά την άλωση της Νινευής (της Ασσυριακής πρωτεύουσας) το 612 π.Χ.

Αρκετά από τα εκθέματα βρέθηκαν στους ναούς της Ολυμπίας, των Δελφών και του ιερού της Ήρας στη Σάμο. Ο αριθμός των ξένων χάλκινων και ελεφαντόδοντων που βρέθηκαν στη Σάμο -που προέρχονται από διάφορες περιοχές της Εγγύς Ανατολής και της Αιγύπτου- είναι εντυπωσιακός και προσφέρει ένα «παράθυρο στην πολυπλοκότητα της αλληλεπίδρασης σε αυτούς τους ιερούς χώρους», όπως τονίζουν οι υπεύθυνοι της έκθεσης, προσθέτοντας ότι μια διάσημη αφιέρωση στους Δελφούς ήταν ένας θρόνος που δόθηκε από τον βασιλιά Μίδα της Φρυγίας, στην Ανατολία.

Επίσης, από τους Δελφούς προέρχονται φύλλα χρυσού, γεμάτα με σκηνές ζώων εμπνευσμένες από την Εγγύς Ανατολή, που μπορεί κάποτε να κοσμούσαν τα ενδύματα των θεϊκών αγαλμάτων: του Απόλλωνα, της αδελφής του Αρτέμιδος και της μητέρας τους Λητούς.

Τέλος, στην ανακοίνωση του Μουσείου επισημαίνεται ότι η έκθεση προβάλλει χαρακτηριστικά δείγματα της εποχής των Ασσυρίων, των Φοινίκων και των Βαβυλωνίων, τις «βαθιές πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις» που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου, καθώς και τις «ισχυρές κληρονομιές» που άφησαν αυτοί οι πολιτισμοί μέχρι σήμερα, σημειώνοντας ότι δίνει επίσης την ευκαιρία στους επισκέπτες να διαπιστώσουν τη «συγγένεια» και τον «παραλληλισμό» μεταξύ των έργων της μόνιμης συλλογής του Μητροπολιτικού Μουσείου, στο Τμήμα Τέχνης και Αρχαίας Εγγύς Ανατολής, με τα έργα που φιλοξενούνται προσωρινά, στο πλαίσιο της έκθεσης.

Τον εικονογραφημένο κατάλογο της έκθεσης με κείμενα ειδικών επιμελήθηκε η επικεφαλής επιμελήτρια Joan Aruz, η Yelena Rakic (αναπλ. επιμελήτρια) και η Sarah Graff, επιμελήτρια όλου του τμήματος αρχαίας τέχνης της Εγγύς Ανατολής του Μητροπολιτικού Μουσείου. Οργανώνεται επίσης και ένα διήμερο συμπόσιο με κορυφαίους επιστήμονες διεθνούς κύρους στον τομέα, μια ημερίδα μελετητών και σειρά διαλέξεων από ειδικούς.

Η έκθεση αυτή είναι η τρίτη μιας σειράς από εκθέσεις του Μητροπολιτικού Μουσείου που εστιάζονται στην τέχνη και τις διασυνδέσεις στην ιστορία της αρχαίας Εγγύς Ανατολής. Η πρώτη, με θέμα την «Τέχνη από τις Πρώτες Πόλεις: Η τρίτη χιλιετία π.Χ. από τη Μεσόγειο μέχρι τον Ινδό ποταμό», παρουσιάστηκε το 2003 και η δεύτερη, «Πέρα από τη Βαβυλώνα: Τέχνη, Εμπόριο και Διπλωματία στη δεύτερη χιλιετία π.Χ.», τη διετία 2008-2009.

Ανάμεσα στους βασικούς υποστηρικτές της έκθεσης είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.


Πηγή: Το Βήμα, Γ. Στάμος, Ελευθεροτυπία, Έρρωσο