Το Hubble είδε «λάμψη φάντασμα» από νεκρούς Γαλαξίες

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA «είδε» μια αχνή λάμψη αστεριών από αρχαίους γαλαξίες που έχουν ¨πεθάνει» αρκετά δισεκατομμύρια χρόνια πριν.




Το χάος που συνέβη 4 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά από εμάς, μέσα σε μια τεράστια περιοχή από περίπου 500 γαλαξίες λέγεται «Νεφέλωμα της Πανδώρας», επίσης γνωστό ως Abell 2744. Διάσπαρτα αστέρια παρασυρόμενα ελεύθερα μεταξύ των γαλαξιών στο σμήνος, τα οποία παρατηρεί το Hubble και οι αστρονόμοι που έχουν υπολογίσει ότι το σύμπλεγμα έχει έκταση 6 δισεκατομμυρίων χρόνων!

Το τεράστιο σμήνος γαλαξιών Abell 2744, η αλλιώς "Νεφέλωμα της Πανδώρας", σε επεξεργασμένη φωτογραφία          Image Credit: NASA / ESA / ΔΕΣ / Ε.Π.Ο. ομάδας, STScI

Ο υπολογισμός της βαρυτικής δυναμικής  μεταξύ των γαλαξιών σε ένα σύμπλεγμα προτείνει ότι γαλαξίες με μάζα σαν τον δικό μας είναι πιθανοί υποψήφιοι ως πηγή άστρων. Οι παλαιοί γαλαξίες που έχουν καταστραφεί, έχουν βυθιστεί μέσα στο κέντρο του σμήνους όπου οι βαρυτικές παλιρροϊκές δυνάμεις είναι ισχυρότερες. Οι αστρονόμοι έχουν από καιρό υποθέσει ότι το φως από τα διάσπαρτα άστρα πρέπει να είναι ανιχνεύσιμη μετά το τέλος των γαλαξιών. Ωστόσο, η προβλεπόμενη λάμψη του σμήνους είναι πολύ αχνή και συνεπώς ήταν μια πρόκληση για τον εντοπισμό τους.

«Τα στοιχεία του συνέλεξε το Hubble από το φως «φάντασμα» αποτελεί σημαντικό βήμα προς την κατανόηση της εξέλιξης των «σμηνών γαλαξιών,» δήλωσε ο Ignacio Trujillo του Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC), του Santa Cruz de Tenerife της Ισπανίας. «Είναι επίσης εκπληκτικά όμορφο το γεγονός ότι βρήκαμε την αποκαλυπτική λάμψη με τη χρήση των μοναδικών δυνατοτήτων του Hubble.»

Η ομάδα εκτιμά ότι το συνδυασμένο φως περίπου 200 δισεκατομμυρίων αστεριών συνεισφέρει περίπου το 10 τοις εκατό της φωτεινότητας του σμήνους.
«Τα αποτελέσματα συμφωνούν με ότι θεωρητικώς πιστεύουμε για το τι συμβαίνει μέσα σε σμήνη γαλαξιών,» δήλωσε ο Mireia Montes της IAC, επικεφαλής συγγραφέας του άρθρου που δημοσιεύθηκε στην 1η Οκτωβρίου στο Astrophysical Journal.

Με μάζα πάνω από 4 τρισεκατομμύρια φορές την μάζα του Ηλίου, το Abell 2744 είναι στόχος του προγράμματος Frontier Fields. Αυτό είναι ένα φιλόδοξο τριετές πρόγραμμα όπου στην προσπάθεια του μέσω του Hubble και με άλλα μεγάλα παρατηρητήρια της NASA, να δούν και να μελετήσουν τέτοια τεράστια σμήνη γαλαξιών και να βοηθήσουν τους αστρονόμους να εξετάσουν αντικείμενα στο απομακρυσμένο σύμπαν.

Σμήνη γαλαξιών με τέτοια μάζα ώστε η βαρύτητα τους εκτρέπει το φως που διέρχεται μέσα από αυτά,  στρεβλώνοντας το, σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται βαρυτικός εστιασμός. Οι αστρονόμοι εκμεταλλεύονται αυτή την ιδιότητα του διαστήματος για να χρησιμοποιήσουν αυτές τις συστάδες για να μεγεθύνουν εικόνες από πολύ απομακρυσμένους γαλαξίες που διαφορετικά θα ήταν πολύ δύσκολο να τους δει το διαστημικό τηλεσκόπιο.

Επιμέλεια: Ηλίας Σιατούνης